Monday, July 23, 2012

ก้าวสู่ความเป็นจริงแห่งสังคมในอุดมคติ

มูฮัมหมัด ยูนุส  ผู้ก่อตั้ง Grameen Bank (ธนาคารคนยาก) 


ในขณะที่สังคมเรากำลังคลั่งไคล้ในเทคโนโลยีใหม่ ๆ คอมพิวเตอร์และอินเตอร์เนต ถูกยกระดับเป็นเสมือนปัจจัยที่ 5 ของชีวิต. การศึกษาเรื่อง IT ถูกถือเป็นความสำเร็จสำคัญของคนในสังคมเรา. แต่ในขณะเดียวกันสังคมตะวันตกกลับคิดกันในเรื่อง “โลกยุคหลัง IT”


มีหนังสืออย่างน้อยอยู่ 2 เล่ม ที่เขียนโดยนักอนาคตวิทยาชาวตะวันตก ซึ่งเป็นผลมาจากการทำการศึกษาสังคมยุคหลังเทคโนโลยี่สารสนเทศ เล่มหนึ่งมีชื่อว่า High Tech High Touch ที่เขียนโดยนักอนาคตวิทยาผู้มีชื่อเสียงคือนายจอร์น ไนชบิทท์ และอีกเล่มหนึ่ง ก็เขียนโดยนักอนาคตวิทยาชาวเดนมาร์ก ชื่อรอฟท์ เจนเซ่น ในชื่อ The Dream Society ท่านผู้นี้มีตำแหน่งเป็นผู้อำนวยการ The Copenhagen Institute for Future Studies และเป็นสมาชิกของ “World Future Society”

สิ่งที่น่าสนใจที่ปรากฏชัดจากหนังสือทั้งสองเล่มก็คือ ปัจจุบันนี้โลกตะวันตกกำลังอยู่ในภาวะเคว้งคว้างในด้านจิตใจ ซึ่งก็คงเป็นผลมาจากการพัฒนาในด้านวัตถุอย่างขนานใหญ่ การเชิดชูกันในเรื่องของเงินตราเหนือกว่าคุณค่าด้านจิตใจ ทุกๆ กิจกรรมในชีวิต ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการเมือง เรื่องทางเศรษฐกิจ หรือแม้แต่กิจกรรมทางสังคมประจำวัน จะถูกผูกโยงกับเรื่องทางวัตถุไปเสียทั้งหมด. แนวคิดเซคคูลาร์ และวัตถุนิยม อันเป็นเสาหลักของการพัฒนาโลกตะวันตกมาตั้งแต่ยุคฟื้นฟูวิทยาการ (Renaissance) ซึ่งก็ได้สร้างความสำเร็จอย่างยิ่งยวดในด้านวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ดังที่เราได้รับรู้กัน.

แต่หลักคิดที่มุ่งเฉพาะด้านวัตถุดังที่กล่าวมา ก็เป็นที่ชัดเจนว่าไม่สอดคล้องกับชีวิตจริงหรือฟิตเราะห์ของมนุษย์ที่อัลเลาะห์ได้สร้างมาที่มีองค์ประกอบทั้งทางด้านจิตใจ (รูฮียะห์) และ ร่างกาย (ญิสมานียะห์) ซึ่งเป็นการยืนยันว่าชีวิตมนุษย์จำเป็นที่จะต้องมีความสอดคล้องกันกับทั้งสองส่วน จะมุ่งเน้นเฉพาะแต่ในด้านใดด้านหนึ่งนั้นย่อมมิได้.

สิ่งที่เกิดขึ้นในโลกตะวันตกตอนนี้ ก็คือสิ่งที่เรียกว่า “Materially sound, spiritually vacuum” แต่วิสัยของมนุษย์ผู้ชอบแสวงหา ย่อมไม่หยุดนิ่งอยู่กับที่ พวกเขาจะแสวงหาสิ่งใด ๆ เพื่อเสริมเข้าไปในส่วนที่ขาดหายไปสำหรับชีวิตตนเอง ด้วยเหตุนี้ ไนชบิทท์ จึงเห็นว่าสังคมอเมริกาเริ่มที่จะเข้าหาศาสนา หลังจากที่พวกเขาได้ประสบความสำเร็จอย่างสูงในด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี่ ในหนังสือ High Tech, High Touch ไนชบิทท์ ได้เขียนว่า “America is in the midst of a religious revival. We are seeking and welcoming a religious or spiritual context in nearly all aspects of our lives – on television and film , in the workplace, in hospitals, in books, in advertisements, on campuses, in mega churches”

พลังของศาสนา
ทัศนะของไนชบิทท์ ดังที่กล่าวมา อาจจะเป็นที่กังขาสำหรับบางท่านที่กำลังคลั้งใคล้กับวัฒนธรรมตะวันตก และสำหรับผู้ที่คิดว่าวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี่คือทุกอย่างสำหรับชีวิต โดยคิดว่าการที่เราจะเป็นบุคคลที่มีเกียรติ เชิดหน้าชูตา และสร้างความยิ่งใหญ่ทัดเทียมกับประเทศตะวันตก ก็ต้องด้วยการทำตัวให้เหมือนกับตะวันตก วัฒนธรรมของเขาเป็นอย่างไร เราก็ต้องให้เป็นเหมือนกับเขา เขากินอย่างไร เราก็ต้องกินอย่างนั้น...

ผู้เขียนคิดว่าไม่ผิดหรอก หากเราจะเลียนแบบตะวันตกบ้างในงานพัฒนาและงานวิชาการ แต่เราจะต้องมีความเชื่อมั่นว่า เราเองก็มีสิ่งดีๆ มากมาย ในวัฒนธรรม ในทุนทางสังคม สิ่งสำคัญที่สุดก็คือ เรามีศาสนา ที่คอยขัดเกลาสร้างสรรค์สิ่งที่ดีงาม และสร้างความเจริญทางสังคมมากมาย เรารับของเขามา เพื่อเป็นแรงเสริมสำหรับสิ่งที่เรามีอยู่แล้ว ไม่ไช่ว่ารับวิทยาการจากเขา โดยที่ต้องทิ้งสิ่งที่มีค่าของเราเองไป.

ที่เราหวั่นวิตกอย่างยิ่งก็คือ ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี จากตะวันตก เกิดขึ้นมาโดยการคิด และการสร้าง เมื่อเราตามเขาไป เราก็ต้องคิดในเรื่องของการสร้างเช่นเดียวกัน ไม่ไช่การตามอย่างหลับหูหลับตา โดยลืมความคิดที่จะสร้างสรรค์ขึ้นมาบ้าง การตามที่เป็นอยู่ของเราส่วนใหญ่ ก็มักจะตามในสิ่งที่สนองอารมณ์ ไม่ไช่สนองเพื่องานพัฒนาแต่อย่างใด จึงทำให้เกิดสิ่งโสโครกทางสังคมมากมายดังที่เป็นอยู่ เรารู้สึกเจ็บปวดอย่างยิ่งกับอาการเจ็บป่วยทางสังคมที่เกิดขึ้น
งานรับน้องใหม่ในบางสถาบันการศึกษาดังที่เป็นภาพออกมา ก็เป็นส่วนหนึ่งของความเละเทะทางสังคม ไม่ละเว้น แม้แต่ในสถาบันการศึกษาชื่อดังของประเทศ (ที่เป็นภาพออกมาก็ขนาดนั้น แล้วที่ทำกันอย่างลับๆล่ะจะขนาดใหน ?) ผู้เขียนเคยได้ยินมาว่า งานรับน้องแบบนั้นเคยมีในประเทศอื่น แต่ตอนนี้ประเทศอื่นๆ เขายกเลิกหมดแล้ว แล้วทำไมเรายังคงทำอยู่ ?
ความอ่อนแอทางสังคมที่เป็นอยู่ก็เป็นผลกระทบโดยตรง จากการพัฒนาเฉพาะส่วนโดยละเลยการให้คุณค่าทางด้านจิตใจ ซึ่งผลสุดท้ายชีวิตของคนๆ หนึ่งก็ต้องเคว้งคว้างหาหลักยึดอะไรไม่ได้
ด้วยเหตุนี้ สุดท้ายแล้วตะวันตกก็ต้องเข้าหาศาสนา เพื่อเป็นยาใจในการบำบัดอาการเจ็บป่วยทางสังคม สิ่งนี้เราจะพบได้ในหนังสือ The Dream Society ที่เขียนโดย นายรอล์ฟ เจนเซ่น ...

“ความคิดเรื่อง “Dream Society” อันจะเป็นสิ่งที่มาทดแทน “Information Society” จะเกิดขึ้นก็ภายใต้ความคิดที่ว่า แนวคิดที่เอาแต่เรื่องวิทยาศาสตร์อย่างเดียว เริ่มจะลดความเชื่อถือลงทุกขณะสำหรับโลกอนาคต. มีหลักฐานหนึ่งที่เป็นการยืนยันอย่างดีเลยก็คือ ความสำเร็จของเครือข่ายอินเตอร์เนต อันเป็นเสมือนผลิตภัณฑ์หนึ่งจาก “Information Society”. ในฤดูใบไม้ร่วง ปี 1996 นิตยสารไทม์ ใช้ Search Engine ของ Alta vista ก็ได้พบว่า Bill Gates ผู้ก่อตั้งบริษัทไมโครซอฟท์ มี 46,000 เนื้อหาอ้างอิง แต่พอค้นหา "พระเจ้า" กลับมีอยู่สูงถึง 410,000 เนื้อหาอ้างอิง และคำว่า "Jesus" มี 146,000 เนื้อหาอ้างอิง. อินเตอร์เนตถือได้ว่าเป็นเทคโนโลยีสำคัญของมนุษย์ในการค้นหา และพูดคุยแลกเปลี่ยนกันในเรื่องทางจิตใจกันได้ทั่วโลก โดยไม่มีกำแพงแห่งภูมิศาสตร์เข้ามาขวางกั้น. ดังนั้น “Dream Society” ก็อาจจะเกิดขึ้นได้ภายใต้ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีเช่นนี้. บางทีในศตวรรษที่ 21 นี้ อาจจะเป็นศตวรรษแห่งการพัฒนาจิตใจ ฟื้นฟูเรื่องจิตวิญญาณ เรื่องเกี่ยวกับศาสนา หลังจากที่ศตวรรษที่ผ่านมาโลกได้ก้าวหน้าอย่างยิ่งยวดในเรื่องทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี่."

สรุปแล้ว การพัฒนาต่างๆ จะต้องมีความสมดุลกันในระหว่างเรื่องทางวัตถุและเรื่องทางจิตใจ โลกตะวันตกที่ได้พัฒนาความเจริญในด้านวัตถุโดยละเลยคุณค่าทางด้านจิตใจ ต้องประสบกับความหายนะทางสังคมที่รุนแรง และสุดท้ายพวกเขาก็เริ่มที่จะเข้าหาศาสนา. จากทัศนะของ 2 นักอนาคตวิทยาดังที่กล่าวมา ก็สามารถยืนยันกับเราได้ว่าเรื่องทางศาสนาจะเป็นเรื่องหลักสำหรับโลกในศตวรรษที่ 21 นี้ จะช้าหรือเร็วก็ขึ้นอยู่กับการตื่นตัวและเข้าใจในความเป็นไปต่างๆ ที่เกิดขึ้นในห้วงเวลาที่ผ่านมา. ข้าพเจ้าจึงขอเน้นปิดท้ายว่าเรื่องทางศาสนาจำเป็นอย่างยิ่งยวดที่จะต้องให้พี่น้องผองเพื่อนเราได้ตระหนักควบคู่กับการศึกษา,เรียนรู้ และพัฒนาในด้านอื่นๆ. ถ้าเราศึกษาประวัติศาสตร์ โดยอาศัยข้อมูลจากการเขียนโดยไม่มีอคติใดๆ งานเขียนที่มุ่งเน้นในการเสนอข้อเท็จจริงอย่างตรงไปตรงมา เราก็จะเห็นว่าอิสลามได้สร้างความเจริญให้กับโลกนี้อย่างเหลือคณานับ เป็นความเจริญที่ควบคู่กับศีลธรรมอันดีงาม เพียงแต่บางช่วงเวลาผู้นำมุสลิมเองไม่ปฎิบัตตามหลักการศาสนา มัวหลงระเริงกับวัตถุ มุ่งแต่แสวงหาอำนาจ มัวเมาในกิเลศตัญหา สุดท้ายเขาก็ต้องรับบาลาจากอัลเลาะห์.

จึงน่าจะถึงเวลาแล้ว ที่เหล่าชนผู้ศรัทธาทั้งหลาย จะได้เข้าหาศาสนาอย่างจริงจัง ปฎิบัติตามหลักศาสนาอย่างครบถ้วนบริบูรณ์ (ไม่ไช่เฉพาะส่วนใดส่วนหนึ่ง) เพราะตะวันตกเริ่มตระหนักในความผิดพลาดของตนเองแล้ว บางทีอาจจะถึงเวลาแล้วสำหรับชาวตะวันออกอย่างเราในการทำอะไรๆ เป็นแบบอย่างบ้างในการสร้างสรรค์สิ่งที่ดีงาม.

No comments: